Kiểm soát thủ tục hành chính góp phần xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, hiệu quả và hiện đại.

“Huy động toàn xã hội tham gia vào quy trình kiểm soát thủ tục hành chính để thực hiện tốt mục tiêu cải cách thủ tục hành chính, bảo đảm nguyên tắc chỉ ban hành và duy trì các thủ tục hành chính thực sự cần thiết, hợp lý, hợp pháp và có chi phí tuân thủ thấp nhất”. Đó là thông điệp của Chính phủ đưa ra đối với hoạt động kiểm soát thủ tục hành chính (TTHC). Nó đã khẳng định rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của hoạt động này trong quá trình thực hiện cải cách hành chính ở nước ta hiện nay.

Việc kiểm soát TTHC để nâng cao chất lượng hệ thống các quy định hành chính không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị kiểm soát TTHC mà đòi hỏi sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống hành chính, từ cơ quan, đơn vị chịu trách nhiệm dự thảo văn bản quy phạm pháp luật có các quy định về TTHC tới các bộ phận trực tiếp thực hiện TTHC; từ trách nhiệm của cán bộ, công chức đến trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, các đối tượng tham gia vào TTHC.

Kiểm soát TTHC có hiệu quả là hoạt động mang lại lợi ích trực tiếp cho các cá nhân, tổ chức nhưng đồng thời không để sơ hở trong công tác quản lý nhà nước. Đây là một quy trình bắt đầu từ việc đánh giá tác động các quy định về trong quá trình dự thảo do các cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật thực hiện; gửi lấy ý kiến của cơ quan, đơn vị kiểm soát TTHC; công khai, minh bạch TTHC sau khi ban hành; kiểm soát việc thực thi TTHC trong thực tiễn. Cuối cùng là tiếp nhận, xử lý các phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về các quy định hành chính nhằm phát hiện và giải quyết những bất cập của các quy định hành chính, cũng như giám sát việc thực thi TTHC của đội ngũ cán bộ, công chức. Thông qua việc kiểm soát TTHC, mọi TTHC sẽ được công khai hóa và thường xuyên sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế, tránh tình trạng tùy tiện, thiếu công khai, minh bạch trong việc ban hành và thực hiện TTHC tại nhiều cơ quan hành chính như thời gian qua.

Thực tế đã chỉ ra rằng, nếu không làm tốt công tác giám sát, kiểm soát TTHC thì các hoạt động nhằm cải cách thủ tục hành chính đôi khi chỉ mang tính hình thức. Sẽ có nhiều thủ tục được “cải cách” trên giấy tờ, không có tính thực thi trong thực tế. Do vậy, để bảo đảm tính khả thi của TTHC thì bước đầu tiên của quy trình kiểm soát chính là việc tổ chức đánh giá tác động của quy định về TTHC. Kiểm soát TTHC có ý nghĩa thiết thực trong việc tăng cường “trách nhiệm giải trình” trước nhân dân về sự cần thiết, tính hợp lý, tính hợp pháp và tính hiệu quả của quy định về thủ tục hành chính dự kiến ban hành. Nội dung công khai TTHC sẽ được thực hiện theo nguyên tắc đầy đủ, thường xuyên, rõ ràng, đúng địa chỉ, dễ tiếp cận, dễ khai thác, sử dụng và phải đăng tải trên cơ sở dữ liệu quốc gia và thông tin rộng rãi cho người dân biết trên các phương tiện thông tin đại chúng. Khi thực hiện các TTHC với cơ quan hành chính, người dân có quyền được biết, được hướng dẫn đầy đủ để thực hiện TTHC và từ chối thực hiện những TTHC do các cơ quan hành chính và cán bộ, công chức tự đặt ra. Việc này sẽ hạn chế và dần đi đến chấm dứt các hành vi nhũng nhiễu, hành dân. Thực tế đã phát sinh rất nhiều trường hợp trong quá trình giải quyết TTHC đã lợi dụng sự mập mờ, bất cập của pháp luật để tự ý đặt ra các loại thủ tục, hồ sơ, giấy tờ nhằm gây khó khăn. Nhiều trường hợp đã bị xem xét, xử lý kỷ luật. Chính vì vậy, công khai TTHC là một yêu cầu không thể thiếu trong kiểm soát TTHC.

Một vấn đề quan trọng, ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng hoạt động kiểm soát TTHC chính là thái độ và nhận thức của người dân khi tiếp cận TTHC. Do thiếu hiểu biết pháp luật, không nắm rõ các quy trình, quy định, cộng với tâm lý phải “nhờ vả, xin cho” cũng đã tạo điều kiện nảy sinh các hiện tượng tiêu cực. Thậm chí, nhiều trường hợp dù biết rõ sai quy định nhưng để đạt mục đích của mình, người dân vẫn buộc phải làm theo, không có ý kiến phản hồi hoặc phản ánh, báo cáo với cơ quan có thẩm quyền.

Trước thực trạng như vậy, hoạt động kiểm soát TTHC đã thiết lập cơ chế tiếp nhận các phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về các quy định hành chính nhằm kịp thời xử lý theo thẩm quyền hoặc chuyển cơ quan chức năng xử lý; qua đó, giúp cơ quan hành chính các cấp kịp thời phát hiện và chấn chỉnh hành vi vi phạm của cán bộ, công chức trong quá trình giải quyết TTHC. Đây là một yêu cầu quan trọng, thiết yếu; góp phần thực hiện nhiệm vụ chung là xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại.

Công tác kiểm soát TTHC tại xã Hương Bình trong thời gian qua được quan tâm và thực hiện thường xuyên; đã làm tốt công tác rà soát, thống kê, đánh giá và đề xuất phương án cắt giảm, đơn giản hóa các quy định. Đẩy mạng việc ứng dụng CNTT và công nghệ số để chuẩn hóa, đơn giản hóa quy trình nghiệp vụ giải quyết TTHC cho tổ chức và cá nhân.

Tăng cường công tác kiểm soát chặt chẽ việc ban hành mới các TTHC theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo 100% thủ tục mới ban hành được đánh giá tác động theo đúng quy định tại Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 08/6/2010 của Chính phủ về kiểm soát TTHC và Nghị định số 92/2017/NĐ-CP ngày 07/8/2017 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định liên quan đến kiểm soát TTHC.

Tổ chức tốt việc tiếp nhận, giải quyết hồ sơ TTHC không có hồ sơ trễ hẹn trong giải quyết TTHC; thực hiện việc xin lỗi người dân, tổ chức khi để xảy ra trễ hẹn (nếu có). Tổ chức tốt việc thường xuyên lấy phiểu khảo sát mức độ hài lòng của tổ chức và cá nhân. Thường xuyên theo dõi, chấn chỉnh tác phong, lề lối và thái độ làm việc của CBCC, xây dựng hình ảnh đội ngũ công chức chuyên nghiệp, trách nhiệm, kỷ luật, kỷ cương, thân thiện và tận tụy phục vụ nhân dân. Việc công khai, minh bạch TTHC và thực hiện đối thoại với cá nhân, tổ chức về TTHC, giải quyết TTHC được quan tâm, đã góp phần xây dựng một nền công vụ “chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch, hiệu quả”.